Lesideeën en pedagogische onderbouwing

Thema Hitlerjugend, Jodenvervolging en kritisch nadenken

Aan de hand van onze onderzoeksvraag (Hoe kunnen we een kritisch standpunt innemen ten opzichte van Hitler en de Hitlerjugend?), stelden we volgende lesideeën op:

LESIDEE 1

De eerste les staat in het thema van de jeugdbeweging, iets heel onschuldig en waar de kinderen van de klas heel veel mee bezig zijn. De leerkracht laat de leerlingen hun uniform meenemen naar de klas en de leerlingen vertellen over hun ervaringen met de jeugdbeweging. De herinneringskoffer wordt getoond. Het is de koffer van de opa van de leerkracht. De leerkracht heeft deze meegenomen omdat ze voorwerpen in de koffer herkende van de jeugdbeweging. Ze leest een stukje voor uit het dagboekfragment en is verrast dat Peter negatieve ervaringen heeft met de jeugdbeweging en dat hij er bang voor is. De tijdsperiode wordt aangehaald. De leerkracht vraagt aan de kinderen wat zij weten over deze periode. Dit wordt al op een grote flap geschreven. De leerlingen gaan in groepjes op zoek naar informatie over de Tweede Wereldoorlog. De informatie die zij relevant vinden, schrijven ze op de flap. Deze flap wordt in een kringgesprek later besproken. Er worden afbeeldingen getoond en filmpjes als deze in het interessegebied liggen van de leerlingen.

Pedagogische onderbouwing lesidee 1

We willen vertrekken vanuit de interesse en beleving van de leerlingen, daarom hebben we ervoor gekozen om met flappen te werken. We willen werken met de leerlingen hun eigen opzoekwerk. Doordat we deze werkvorm zelf hebben ervaren doorheen het keuzetraject, zijn we hier sterk van overtuigd dat de leerlingen hierdoor veel van elkaar zullen oppikken en dit een heel overzichtelijke en interessante manier is om info uit te wisselen.

LESIDEE 2

In de tweede les komt het vriendje van Peter aan bod, Ismael. Hij is een Jood. Er wordt weer een stukje uit het dagboekfragment voorgelezen. Daarin komt aan bod dat Joden een ster moesten dragen en dingen niet meer mochten na een bepaalde tijd. Ismael verdwijnt na een tijd. Peter heeft geen afscheid kunnen nemen. Deze les gaat hoofdzakelijk over de Jodenvervolging. OP welke manier werden Joden zwart gemaakt? Wat mochten ze niet (lijst maken),… De leerkracht vraagt hiervoor aan de leerlingen wat zij niet mogen en hoe ze zich voelen als ze iets niet mogen, en dan ook zeggen dat dat niet zo erg is want dat de Joden mochten zelfs op een bepaald moment niet meer naar de winkel).  

Na de instap is er een hoekenwerk. Er is een hoek waar de leerlingen enkele filmpjes kunnen bekijken en wat meer info vinden over de Jodenvervolging. De tweede hoek gaat over het thema vluchten. Er liggen voorwerpen op tafel en de leerlingen mogen twee voorwerpen kiezen die zij zouden meenemen. Dit wordt later nog besproken in een kringgesprek. De derde hoek is een beeldhoek waar leerlingen eerst met elkaar bespreken wat ze al gezien hebben en wat ze vinden van de Jodenvervolging. Hoe voelen ze zich hierbij. Ze moeten hun gevoel tot één woord beperken en met Chinese inkt schrijven ze dit op een stuk perkament. De laatste hoek is een hoek waar de leerlingen in hun dagboek schrijven. Ze mogen hierin schrijven wat ze willen zolang het maar over de les gaat, hun gevoelens, feiten over de Tweede Wereldoorlog, Wat vinden ze interessant of aangrijpend?

Pedagogische onderbouwing lesidee 2

Opnieuw gaan we inspelen op de leerlingen hun ervaringen en willen we te weten komen wat de leerlingen hun persoonlijke gevoel is bij deze vreemde gebeurtenissen.

Via het hoekenwerk willen we de leerlingen zelfstandig, in een kleine groep deze ervaringen laten opdoen. Zo kunnen we op het einde van de les de verschillende ervaringen uitwisselen. Via het hoekenwerk willen we de leerlingen ook op verschillende manieren met het onderwerp in aanraking laten komen en dit via verschillende standpunten.

LESIDEE 3

In de derde les maken de leerlingen een kijkkast met voorwerpen die zij associëren me de oorlog. Deze les staat meer in het teken van het verzet. Er wordt meer uitleg gegeven over het verzet. Peter zat eigenlijk ook in het verzet, niet actief, maar passief. De jongen was kritisch over de gebeurtenissen die zich afspeelden. Het is dus belangrijk om kritisch na te denken. De leerlingen vertellen over wat zij zouden doen in de situatie van Peter. Er wordt een stellingenspel gedaan zond het thema verzet. We beginnen hierbij met feiten en daarna gaan we over naar eigen ervaringen, meningen zodat het spel heel persoonlijk wordt. Die kritische blijk gaan we dan linken aan de dag van vandaag, de actualiteit. Er komen krantenartikels te liggen in de klas (Trump, Noord-Korea, …) De leerlingen lopen rond in de klas en gaan bijeen krantenartikel staan naar keuze. Later in een kringgesprek bespreken ze waarom ze dat krantenartikel gekozen hebben. De leerlingen zien in dat er vandaag de dag nog altijd discriminatie en verdeeldheid is. De leerlingen leren hun eigen mening vormen zoals ons personage Peter, omdat hij zich ook verzet en dit begint bij anders denken.

Pedagogische onderbouwing lesidee 3

Bij ons laatste lesidee laten we de leerlingen kritisch nadenken, we leggen de link naar onze eigen actualiteit. We leren de kinderen aan de hand van verschillende artikels,… hun eigen denkwijze uit te stippen en niet zomaar de stroom te volgen, dit aan de hand van ons personage. Dit vinden wij belangrijk in een wereld van vandaag dat de leerlingen kritisch leren nadenken.

ALGEMEEN

= na elke les altijd tijd maken voor een kringgesprek en kleine reflectie

= doorheen de lessen wordt er klassikaal een dagboek bijgehouden waarin de klas hun ervaringen noteert, ook hebben ze een persoonlijke boekje waarin ze hun eigen ervaringen/hoogtepunten mogen noteren en op het einde van de lessenreeks mogen ze hun beste ervaring dan ook meedelen. In dit boekje zijn ze volledig vrij en mogen ze ook foto’s, gedichten,… verzamelen.

= elke les wordt er gestart vanuit de herinneringskoffer

ZILL DOELEN

LESIDEE 1:

Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld – oriëntatie op de samenleving

-          Ervaren, onderzoeken, vaststellen en illustreren hoe mensen op verschillende manieren samenleven en groepen vormen

o   Ervaren en vaststellen:

§  van het samenhorigheidsgevoel binnen kleine en grotere groepen

§  van gelijkenissen en verschillen in leefwijzen van groepen en de meerwaarde hiervan

§  dat niet alle kinderen in een zelfde samenlevingsvorm leven en daarmee rekening houden

§  dat groepen eigen tradities hebben en die belangrijk vinden

o   Ervaren, onderzoeken, vaststellen en illustreren:

§  groepen uit de eigen leefwereld (familie, verschillende gezinsvormen, school, vrienden …)

§  symbolen van groepen (logo van de school, sportclub …)

§  hoe mensen cultureel verscheiden zijn en daardoor ook van elkaar verschillen in wat ze belangrijk vinden, in hoe ze leven

LESIDEE 2:

Ontwikkeling van een innerlijk kompas – waardengevoeligheid en normbesef

-          Gewetensvol en verantwoord handelen

o   Met concrete voorbeelden uit de eigen omgeving illustreren hoe mensen die samenleven, zich organiseren via regels en afspraken.

o   Ervaringen delen betreffende het al dan niet naleven van afspraken en regels en de gevolgen ervan voor zichzelf en anderen – zich zonder begeleiding of toezicht aan afspraken, regels en omgangsvormen houden

Mediakundige ontwikkeling – mediawijsheid

-          Media enthousiast en positief aanwenden

o   Nieuwsgierig zijn naar media en genieten om ermee bezig te zijn - de wereld van de media met een open houding exploreren.

Ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid – onderzoekscompetentie

-          Alleen en met anderen kritisch reflecteren op ervaringen en bevindingen en daaruit leren

o   Na afloop aangeven wat men gedaan heeft en vertellen over ervaringen: wat men gedaan en beleefd heeft, welke taken men moeilijk of gemakkelijk vond, wat moeilijk was en of men goed heeft gewerkt – gemaakte taken controleren.

LESIDEE 3:

Innerlijk kompas – waardengevoeligheid en normbesef

-          Ikwn3 Ervaren hoe waarden en normen kunnen verschillen naar gelang de context en de levensbeschouwelijke traditie Inzien hoe waarden en normen mee worden bepaald door aspecten als sociale achtergrond, etnische afkomst en de persoonlijke geschiedenis van mensen inzien dat waardebesef ook niet volledig cultureel of levensbeschouwelijk bepaald wordt en dat een aantal houdingen en handelingen onaanvaardbaar zijn.

Zelfregulerend vermogen – Ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid

-           IVzv1 Keuzes willen, durven en kunnen maken door betekenis te geven aan die keuzes en daar de verantwoordelijkheid voor opnemen. Risico’s en gevolgen van bepaalde keuzes herkennen – het gezichtspunt van anderen bij het nemen van beslissingen exploreren – rekening houden met de wensen van een andere bij het maken van een keuze – factoren die een keuze beïnvloeden kritisch beoordelen – groepsbeslissingen nemen en accepteren – bedenktijd vragen bij moeilijke keuzes – verantwoordelijk omgaan met dilemma’s.

Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld - Oriëntatie op tijd

-          OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis verkennen en in de tijd situeren. Historische elementen uit hun omgeving en belangrijke historische figuren en gebeurtenissen waarmee ze kennis maken situeren in de juiste tijdsperiode aan de hand van een tijdband.